Λίγα φύλλα δίνουν καλή γεύση σε όσπρια, πουλερικά, ψάρι και μακαρόνια.
Σαν τσάι είναι ευστόμαχο, αντισπασμοτικό, αντιπυρετικό, αντιβηχικό και
υπερτασικό. Για
καθαρισμό δοντιών, δυναμώνει την καρδιά, το μυαλό και θέτει σε εγρήγορση τις
αισθήσεις, ανακουφίζει τους ρευματισμούς, μειώνει την αφίδρωση.
Το φασκόμηλο ή φασκομηλιά (Σάλβια
η φαρμακευτική ελλ. Ελελίφασκος ο φαρμακευτικός, Salvia officinalis) ανήκει στο
γένος των Αγγειόσπερμωνδικότυλων φυτών Ελελίφασκος (Salvia).
Στα αγγλικά η κοινή του ονομασία είναι sage, ή garden sage,
ή common sage. Το φασκόμηλο, πολυετές, θαμνώδες, με πολυάριθμα
κλαδιά, ύψους μέχρι μισό μέτρο, βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους.
Τα φύλλα του είναι επιμήκη και παχιά,
χρώματος λευκοπράσινου. Τα άνθητου
φύονται κατά σπονδύλους, είναι χρώματος μοβ και ανθίζουν από το Μάιο ως τον
Ιούνιο.
Το φυτό έχει έντονη αρωματική οσμή
και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αφέψημα και ως
καρύκευμα. Τα φύλλα που είναι και το κατεξοχήν χρησιμοποιούμενο μέρος του φυτού
συλλέγονται λίγο πριν ή κατά την αρχή της ανθοφορίας με ξηρό και ηλιόλουστο
καιρό, το Μάιο ή τον Ιούνιο και ξηραίνονται στη σκιά.
Περιέχει ως κύρια ουσία αιθέριο έλαιο, φασκομηλόλαδο, άχρωμο ή ερυθροκίτρινο, σαπωνίνες, πικρές
ουσίες, τερπένια, ρητίνες, πικρά διτερπένια, ταννίνες, τριτερπένια, φλαβονοειδή
και θουγιόνη (thujone, μια μονοτερπενική κετόνη).
Τα φύλλα έχουν αντισηπτικές,
αποχρεμπτικές και σπασμολυτικές ιδιότητες.Το φυτό έχει στομαχικές, τονωτικές
και καρδιοτονωτικές ιδιότητες ενώ χρησιμοποιείται και κατά των νευραλγιών. Η
φασκομηλιά χρησιμοποιείται στη θεραπευτική με τη μορφή αφεψήματος εσωτερικά ως
ανθιδρωτικό (ιδιαίτερα κατά του νυχτερινού ιδρώτα φυματικών και νευρασθενών).
Το φασκόμηλο με τη μορφή αφεψήματος
είναι ιδανικό για την θεραπευτική του στόματος σε περίπτωση τραυματισμών,
άφτρων, φαρυγγίτιδας και κατά
της ουλίτιδας. Ελαττώνει τα αέρια του εντέρου, είναι διουρητικό
καιεμμηναγωγό. Ακόμη είναι αιμοστατικό, και τοπικό αναισθητικό
του δέρματος.[1] Επίσης
έχει αντιβιοτική, αντιμυκητική, αντισπασμωδική και υπογλυκαιμική δράση.[2] Στον
αρχαίο κόσμο το χρησιμοποιούσαν για δαγκώματα φιδιών και εντόμων, για να
αυξήσουν τη γονιμότητα των γυναικών και για να διώχνουν τα κακά πνεύματα κτλ.[3] Στις
περιοχές της Μεσογείουαποξηραίνεται και πίνεται ως αφέψημα,
το γνωστό φασκόμηλο.
Το αφέψημα λαμβάνεται και σερβίρεται
αμέσως μετά το βράσιμο. Αν παραμείνει αρκετή ώρα μαζί με τα φύλλα που έβρασαν,
οι πικρές ουσίες μέσα στο αφέψημα αυξάνονται και η γεύση του γίνεται δυσάρεστη.
Στη μαγειρική χρησιμοποιείται για
τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών, φαγητών και του ξιδιού ενώ θεωρείται και
μελισσοτροφικό φυτό παρέχοντας μέλι εκλεκτής
ποιότητας.
Η γεύση του είναι αρκετά πιπεράτη
και ταιριάζει πολύ με λιπαρά κρεατικά και τυριά.[4]
Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, η
χρήση του έχει θετική επίδραση στη θεραπεία τουΑλτσχάιμερ και στην υπερλιπιδαιμία.[5]
Πάντως η χρήση του πρέπει να γίνεται
με σύνεση γιατί υπάρχουν περιπτώσεις δηλητηρίασης από υπερβολική χρήση που
οφείλεται κυρίως στην ουσία θουγιόνη που υπάρχει στο φυτό.
